![]() |
Źródło: Internet |
Zioła
swoje dobroczynne działanie zawdzięczają cudownym właściwościom
przekazywania organizmowi tzw. bioinformacji. Wydaje się, że
poznawanie na przestrzeni wieków leczniczych właściwości roślin
było
niczym innym, jak praktycznym rozszyfrowywaniem zawartych w
nich
bioinformacji, co pozwalało na tworzenie wielu skutecznych
terapeutycznie receptur.
Obecnie
możemy przyjąć, że na Ziemi rośnie około 450 000 roślin
wyższych, ale tylko około 15% z nich zostało szczegółowo
przebadanych chemicznie i farmakologicznie. Z tej liczby około 20
000 uznajemy
dziś za lecznicze, w Polsce zaś około 230 roślin.
Jakie jest zatem
podstawowe kryterium pozwalające uznać roślinę
za leczniczą?
Zdaniem
medycyny współczesnej decyduje o tym obecność określonych
związków chemicznych, nazywanych umownie związkami czynnymi,
czyli wywierającymi niewątpliwy wpływ na fizjologię ustroju
człowieka.
W
1912 roku polski biochemik doktor Kazimierz Funk wyodrębnił
z
łusek ryżowych substancję zapobiegającą groźnej chorobie
systemu
nerwowego zwanej beri-beri. Substancję tę nazwał
witaminą. I tak
rozpoczęła się nowa era w naukach zajmujących
się żywieniem,
a także ziołolecznictwem.
Dzisiaj
wiemy już, że owe utajone moce tkwiące w roślinach to
drobnocząsteczkowe związki organiczne o różnorodnej budowie
chemicznej. Są one w żywym organizmie biokatalizatorami
życiodajnych,
niekiedy bardzo swoistych reakcji biochemicznych.
Można śmiało
powiedzieć, że bez witamin nie ma życia, gdyż
nie ma niezbędnej dla
jego trwania przemiany materii. Znamy dziś
budowę chemiczną
poszczególnych witamin, otrzymujemy je nawet
syntetycznie, chociaż
biochemiczna rola wielu z nich w naszym
organizmie nie została
jeszcze do końca wyjaśniona.
Ile
zatem i jakich witamin powinniśmy codziennie dostarczyć
naszemu
organizmowi, aby mógł funkcjonować prawidłowo, które także znajdują się w ziołach?
Witamina
A (karoten)
Jest
niezbędna dla procesów wzrostu (szczególnie organizmów
młodych),
prawidłowego stanu błon śluzowych i dla procesu
widzenia.
Jej
brak powodować może między innymi zahamowanie wzrostu,
ziemisto-żółte zabarwienie skóry (szczególnie twarzy),
zaburzenia
w regeneracji nabłonków komórkowych całego ciała, co
objawia
się na przykład nadmierną suchością i rogowaceniem
skóry, suchością w gardle, chronicznym nieżytem nosa z
upośledzeniem
węchu, zmniejszeniem wydzielania się kwasów
żołądkowych. Jej
niedostatek sprzyja powstawaniu kamicy nerkowej,
zmniejsza odporność na przeziębienia, powoduje pieczenie pod
powiekami,
upośledzone widzenie o zmierzchu. Ten ostatni objaw
zwany popularnie „kurzą ślepotą", jest najbardziej typowy.
Aby
przekonać
się, czy organizm nasz nie cierpi na niedobór witaminy
A, możemy
wykonać prosty test.
Wchodzimy
z pomieszczenia jasnego do ciemnego i liczymy,
jak długo trwa
przystosowanie się wzroku do ciemności. Jeśli
nie dłużej niż 7
sekund, nasz organizm zawiera dostateczną ilość
witaminy A, czas
8—12 sekund świadczy już o jej niedoborze,
choć niegroźnym
jeszcze dla stanu zdrowia, powyżej 12 sekund
to już groźna
awitaminoza, którą trzeba zacząć natychmiast likwidować.
Karoten
to prowitamina A, którą bezpośrednio uzyskujemy z roślin.
Ponieważ
prowitamina A rozpuszcza się w tłuszczach, surówki winny
być
bezwzględnie przyprawione oliwą.
Witamina
B 1 (tiamina)
Tiamina,
usprawniając mechanizmy energetyczne, wspomaga spalanie węglowodanów
i cukrów, jest zatem niezbędna w procesach
trawienia i
przyswajania pokarmów.
Jej
niedostatek w organizmie wpływa przede wszystkim na
zaburzenia
czynności nerwów i mięśni, powodując między innymi
zapalenie
wielonerwowe — zwane popularnie „zapaleniem korzonków
nerwowych", różnego rodzaju objawy nerwicowe (zmęczenie,
nerwowość, koszmary senne, zaburzenia czynnościowe przewodu
pokarmowego, migrenę), niedowład mięśni. Brak witaminy B wywołuje
śpiączkę cukrzycową, nadmierną otyłość spowodowaną
przede
wszystkim złą przemianą węglowodanów, spadkiem ciśnienia
krwi.
Ponieważ
witaminy B nasz organizm nie jest w stanie magazynować, powinniśmy
otrzymywać ją codziennie wraz z pożywieniem.
Zapotrzebowanie
na tiaminę gwałtownie rośnie w sytuacjach stresowych,
w okresach
dużej aktywności fizycznej, po każdej dawce antybiotyków.
Przyswajanie witaminy bardzo utrudnia alkohol, a kawa niszczy ją
w
około 50%.
Rozpuszcza
się w wodzie.
Witamina
B 2 (ryboflawina)
Ta
witamina, podobnie jak B 1, wspomaga w naszym organizmie
spalanie
cukrów, bierze też udział w oddychaniu tkankowym, w syntezie
hemoglobiny, tworzy w połączeniu z białkami wiele enzymów
niezbędnych do transportu tlenu, uczestniczy w przemianie na
impulsy
nerwowe bodźców świetlnych docierających do oka.
Jej
niedobór powoduje między innymi zaburzenia przemiany
białek,
zahamowanie wzrostu, zmniejszenie ostrości widzenia, zmiany
chorobowe skóry, pękanie śluzówki w kącikach ust i na wargach,
niedokrwistość, dychawicę oskrzelową, różnego rodzaju objawy
nerwicowe.
Ryboflawina
dobrze znosi podwyższoną temperaturę (gotowanie),
natomiast nie
lubi światła. Na przykład mleko postawione na oknie
w
przezroczystej butelce już po 2,5 godzinach traci prawie połowę
witaminy B 2.
Witamina
ta rozpuszcza się w wodzie, dlatego odlewając wodę po
ugotowaniu
produktów zawierających witaminę B 2 pozbawiamy się
prawie całej
ryboflawiny. Dietetycy zalecają zatem wykorzystanie tej
wody do
innych potraw.
Witamina
B 3 (niacyna)
Zwana
też witaminą PP lub kwasem nikotynowym. Niacyna jest
potrzebna
każdej komórce do prawidłowego przebiegu reakcji utleniania i
redukcji, a szczególnie w metabolizmie cukrów i hemoglobiny
krwi.
Jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego,
skóry i błon śluzowych.
Bierze również udział w metabolizmie
węglowodanów, kwasów tłuszczowych, aminokwasów.
Hipowitaminoza,
czyli niedobór, kwasu nikotynowego powodować może zaburzenia
czynności układu nerwowego, przewodu pokarmowego, stany zapalne
jamy ustnej, różnego rodzaju zmiany skórne,
włącznie z
łuszczeniem się, bezsenność, wewnętrzny niepokój.
Rozpuszcza
się w wodzie.
Witamina
B 6 (pirydoksyna)
Pirydoksyna
jest niezbędna w metabolizmie białka oraz ciał
tłuszczowych. Jej
niedostatek prowadzi więc do zaburzeń przemiany
białek i
tłuszczów, co objawiać się może otyłością, zaburzeniami
snu,
samoistnym drżeniem rąk, zaburzeniami psychicznymi, zmianami
chorobowymi skóry, spadkiem limfocytów we krwi.
Dieta
bogata w B6 zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby serca, miażdżycę
i choroby nowotworowe.
Pirydoksyna
rozpuszcza się w wodzie, nie ulega rozpadowi w trakcie
gotowania.
Witamina
B 12 (kobalamina)
Pobudza
wzrost każdej komórki w organizmie, szczególnie zaś
przyspiesza
dojrzewanie komórkowych składników krwi. Odgrywa
istotną rolę w
prawidłowym działaniu układu nerwowego.
Niedobór
B 12 powoduje przede wszystkim anemię, a w konsekwencji wszystkie
towarzyszące jej objawy: chroniczne zmęczenie, osłabienie,
bezsenność, zaburzenia żołądkowe.
Suplementacja
witaminą B12 zalecana jest weganom, ze względu na brak pokarmów
pochodzenia zwierzęcego w diecie.
Rozpuszczalna
jest w wodzie.
Witamina
H (biotyna)
Jest
kwasem organicznym wpływającym głównie na metabolizm
tłuszczu i
stan komórek skóry.
Jeśli
mamy niedobór biotyny, niewątpliwie podstawowym sygnałem
będzie
łuszczenie się skóry (nazwa witaminy „ H " pochodzi od
niemieckiego słowa Haut — skóra). Drugim symptomem może być
lojotokowe zapalenie skóry głowy i wypadanie włosów. Możemy też
odczuwać osłabienie i zauważyć objawy szybkiego męczenia się.
Witamina
C (kwas askorbinowy)
Kwas
askorbinowy uszczelnia śródbłonki naczyń krwionośnych,
podnosi
odporność naszego organizmu na różnego rodzaju zakażenia,
a
poprzez wpływ na tkankę łączną przyspiesza gojenie się ran.
Niedobór
witaminy C powoduje kruchość naczyń krwionośnych,
a w
konsekwencji pękanie naczyń włoskowatych, co może objawiać
się
przede wszystkim krwawieniem dziąseł i powstawaniem sińców na
ciele nawet podczas ucisku. Wynikiem tego niedoboru jest również
szkorbut (gnilne zapalenie dziąseł), odsłonięcie przyzębnej
zwane
paradentozą, zmiany w ozębnej — których konsekwencją
może być
nawet wypadanie zębów. Ponadto brak witaminy C
powoduje
nieokreślone bóle w kończynach i kręgosłupie,
skłonność do przeziębień i nieżytów dróg oddechowych, brak
odporności na zakażenia,
zahamowanie przyrostu wagi u dzieci i
nadmierne chudnięcie u dorosłych, wrzody żołądka i dwunastnicy,
przedwczesną sklerozę i objawy
uwiądu starczego, różnego
rodzaju dolegliwości sercowe.
Witamina
C rozpuszcza się w wodzie, nie lubi długiego gotowania,
rozkłada
się w zetknięciu z żelazem, ubywa jej także w czasie
przechowywania produktów.
Witamina
D (kalcyferol)
Kalcyferol
bierze udział w gospodarce wapniem i fosforem naszego
organizmu. W
jego obecności obydwa te pierwiastki zachowują
najkorzystniejszą
wzajemną proporcję, we właściwej ilości koncentrują
się we
krwi i odkładają w kościach.
Według
niektórych źródeł witamina
D czyni organizm odporny na
wszelkiego rodzaju zakażenia. Nasz cały organizm potrzebuje tej
witaminy do prawidłowego funkcjonowania.
Witamina
D rozpuszcza się w tłuszczach i łatwo utlenia — szczególnie w
temperaturze przekraczającej 100°C.
Witamina
E (tokoferol)
Już
sama nazwa tokoferol — tokos (rodzenie) i phero (nosić)
—
wskazuje, że jest witaminą płodności, niezbędną podczas
syntezy
hormonów gonadotropowych w przysadce mózgowej. Witamina
E
uczestniczy w procesach oksydoredukcyjnych, zapobiegając między
innymi starzeniu, a w konsekwencji kurczeniu się czerwonych krwinek
pod wpływem tlenu. Związana jest z metabolizmem azotu i oddychaniem
komórkowym. Wpływa na metabolizm naszych mięśni.
Tokoferol
dodaje nam energii i witalności, zdecydowanie poprawia
nastrój.
Niedostatek
witaminy E powoduje ogólny odpływ energii życiowej,
zaburzenia
procesów rozrodczych, dystrofię mięśni, dolegliwości
sercowe,
miażdżycę tętnic, nadciśnienie.
Witamina
E rozpuszcza się w tłuszczach, jest odporna na temperaturę do
120°C, a więc wytrzymuje proces gotowania.
Witamina
K (fillochinon)
Witamina
ta bierze udział w krzepnięciu krwi. Przy jej niedoborze
proces
ten nie może przebiegać prawidłowo, co objawia się długim
okresem gojenia ran. Zdrowy organizm dzięki drobnoustrojom sam
jest
w stanie wytworzyć ją w jelicie grubym..
Fillochinon
jest rozpuszczalny w tłuszczach i mało odporny na temperaturę.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz